Nghị định số 154/2025/NĐ-CP: Khung pháp lý mới về tinh giản biên chế và chính sách nghỉ hưu trước tuổi

Ngày 15/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 154/2025/NĐ-CP quy định về chính sách tinh giản biên chế, nghỉ hưu trước tuổi và thôi việc đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực công. Nghị định có hiệu lực từ ngày 16/6/2025 và thay thế Nghị định số 29/2023/NĐ-CP. Đây là văn bản pháp lý quan trọng nhằm cụ thể hóa chủ trương tiếp tục tinh gọn bộ máy, nâng cao chất lượng đội ngũ, đồng thời bảo đảm hài hòa quyền lợi của người lao động trong giai đoạn sắp xếp lại tổ chức, biên chế đến năm 2030.

1. Mục tiêu và phạm vi điều chỉnh

Nghị định số 154/2025/NĐ-CP được ban hành nhằm:

• Thực hiện hiệu quả chủ trương cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2025–2030.
  
  
• Khắc phục tình trạng cồng kềnh, chồng chéo trong bộ máy hành chính.
  
  
• Tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho việc nghỉ hưu sớm, thôi việc tự nguyện, nghỉ theo nguyện vọng gắn với quyền lợi phù hợp.
  
  

Phạm vi áp dụng bao gồm: cán bộ, công chức từ trung ương đến cấp xã, viên chức, người lao động theo hợp đồng trong các đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức chính trị – xã hội, các hội đặc thù được hỗ trợ ngân sách nhà nước.

2. Các trường hợp tinh giản biên chế và điều kiện áp dụng

Nghị định quy định 17 trường hợp cụ thể thuộc diện tinh giản biên chế, trong đó bao gồm:

• Người dôi dư sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy hoặc vị trí việc làm.
  
  
• Người không đạt chuẩn chuyên môn, không còn phù hợp yêu cầu công tác.
  
  
• Người có nguyện vọng nghỉ thôi việc, nghỉ hưu sớm trong khung thời gian tinh giản.
  
  
• Người có năng lực hạn chế, xếp loại công tác không hoàn thành nhiệm vụ trong 2 năm liên tiếp.
  
  
• Người bị suy giảm sức khỏe ảnh hưởng đến khả năng làm việc, hoặc nghỉ ốm dài ngày.
  
  

Việc xét tinh giản phải dựa trên nguyên tắc tự nguyện, minh bạch, công khai, có sự thẩm định của cơ quan có thẩm quyền.

3. Các chính sách hỗ trợ cụ thể

Nghị định số 154/2025/NĐ-CP đưa ra các cơ chế hỗ trợ tài chính và bảo đảm chế độ phù hợp với từng nhóm đối tượng:

• Nghỉ hưu trước tuổi: Không bị trừ tỷ lệ lương hưu nếu nghỉ trước tuổi tối đa 5 năm và có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.
  
  
• Thôi việc ngay: Hưởng trợ cấp bằng nhiều tháng lương hiện hưởng và phụ cấp (tùy theo thâm niên công tác).
  
  
• Thôi việc sau học nghề: Được hỗ trợ thêm khoản học nghề tối đa 6 tháng và trợ cấp thôi việc.
  
  
• Các chính sách đặc thù dành cho người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố sau khi sắp xếp đơn vị hành chính.
  
  

Đây là điểm tiến bộ của Nghị định khi bảo đảm quyền lợi thực chất cho người bị tinh giản, nhất là trong bối cảnh tái cấu trúc bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu quả.

4. Quy trình thực hiện và phân cấp trách nhiệm

Nghị định giao rõ trách nhiệm tổ chức thực hiện:

• Người đứng đầu cơ quan, đơn vị lập danh sách tinh giản, chịu trách nhiệm đánh giá và đề xuất chính sách phù hợp.
  
  
• UBND cấp tỉnh, Bộ, ngành chủ quản thẩm định và trình Bộ Nội vụ phê duyệt danh sách tinh giản.
  
  
• Bộ Tài chính bảo đảm nguồn kinh phí chi trả chế độ.
  
  
• Bộ Nội vụ có trách nhiệm theo dõi, kiểm tra và tổng hợp báo cáo kết quả triển khai.
  
  

Quy trình thực hiện được yêu cầu chặt chẽ, đúng quy định, có sự giám sát nhiều cấp để tránh sai phạm hoặc lạm dụng chính sách.

5. Một số lưu ý pháp lý từ góc nhìn chuyên môn

Từ góc độ thực tiễn áp dụng pháp luật, Hãng luật GL&Partners lưu ý:

• Các cơ quan, đơn vị cần rà soát kỹ lưỡng đội ngũ, xác định đúng đối tượng, tránh tình trạng áp dụng hình thức hoặc thiếu căn cứ rõ ràng.
  
  
• Việc thẩm định và phê duyệt danh sách tinh giản cần dựa trên tiêu chí lượng hóa, hồ sơ đầy đủ, tránh xảy ra khiếu nại về sau.
  
  
• Người lao động cần được tư vấn đầy đủ về quyền lợi khi lựa chọn nghỉ hưu sớm hoặc thôi việc, đặc biệt trong việc tính trợ cấp, xác định thời gian đóng BHXH và hệ số lương.
  
  
• Các đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính nên có kế hoạch cụ thể về nguồn chi trả chế độ và bố trí lại nhân sự sau tinh giản.

Quý đọc giả xem chi tiết Nghị định số 154/2025/NĐ-CP tại đây: https://chinhphu.vn/?pageid=27160&docid=213956

📍 Địa chỉ: BT 05, Lô 27A, KĐT GELEXIMCO A, An Khánh, Hoài Đức, Hà Nội
📞 Hotline tư vấn: 083 555 3555 – Luật sư Đức Tài
🌐 Website: https://gllaw.vn